ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΡ
ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ.
ΠΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ
ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡ Π΅ΠΌΠ° Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ³Π½ΡΡΠ° ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΌΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ , ΡΡΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ°ΠΊΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ. ΠΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΎ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ, Π½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ Π² ΡΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΎΡΡΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ·ΡΠ°ΡΡΠ΅.
Π ΠΎΠ±ΡΠ΅Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΠΈΡΠΊΠΎΠ²Π°Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π° ΠΈ Π³ΠΎΡΠΎΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ΄Π²ΠΈΠ³Π°ΠΌΠΈ Π² ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ ΠΈ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²Π΅Π³Π΅ΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ (ΡΠ°Ρ ΠΈΠΊΠ°ΡΠ΄ΠΈΡ, ΡΡΡ ΠΎΡΡΡ Π²ΠΎ ΡΡΡ, ΡΡΠ΅ΠΌΠΎΡ ΠΈ Ρ. Π΄.). ΠΡΠΎ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ (hyperarousal), ΠΏΠΎ-Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π° Ρ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠΌ Π½Π΅Π²ΡΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠ΅ΡΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Π»ΠΈΠΌΠ±ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΠ½Π΄Π»ΠΈΠ½Π³-ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° ΠΏΠΎΡΠΎΠ³Π° ΠΈΡ Π²ΠΎΠ·Π±ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ. Π ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΠΏΠΎΡΠΎΠ³ΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΎΠ², Π·Π°ΠΏΡΡΠΊΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ, ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ ΡΡΠ΅Π΄ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎ-Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠΈ (Everly, 1983; Beck Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1985). ΠΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΎ Π½Π°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡΡΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½Π°, ΠΎΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ Π·Π΄Π΅ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΡΠ°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π·Π°ΡΡΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ½Π° (Π² ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½ΠΎΡΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Ρ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°Π· ΠΏΡΠΎΡΡΠΏΠ°ΡΡΡΡ).
Π ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Ρ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠ·ΡΠ΅Ρ Π½Π΅Π³Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°, ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π΅ Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π½Π΅Π°Π΄Π΅ΠΊΠ²Π°ΡΠ½Π°Ρ (ΠΏΡΠ΅ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ) ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠ²ΠΎΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΆΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΡΡΡΠ°Ρ ΠΎΠ² ΠΈ ΠΎΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ (ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π° ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π½ΠΈΡ), Π½Π°Π²ΡΠ·ΡΠΈΠ²ΡΠ΅ ΠΌΡΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·Ρ ΠΈ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ°, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ, Π²ΡΠ·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Ρ, ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ»Π°Π±Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡ. ΠΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ΅ ΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ ΠΈ ΠΌΠΎΠ±ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ , ΡΠΌΠΎΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΡΡΡΠΎΠ². Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΡΠΈΠ±ΠΊΠΈ Π² ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π±ΠΎΡΠΊΠΈ ΠΈΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ, ΡΡ Π΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅, Π΄ΠΈΡ ΠΎΡΠΎΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠΉ ΡΠΊΡΠΈΠ½ΠΈΠ½Π³ ΡΡΠΈΠΌΡΠ»ΠΎΠ², ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ³ΡΠΎΠ·Ρ, ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΠΌΠΈΠΌΠΎ Π²ΠΎΠ»ΠΈ (Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅) ΠΌΡΡΠ»ΠΈ, Π±Π°Π·ΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ Π½Π° Π°ΡΡ Π°ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΡΠ°Ρ Π°Ρ , ΠΏΠΎ-Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠΌ Π² ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅ΡΠ΅, ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΠΎΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΠ½ΠΈΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΡΠ°ΡΡ, Π²ΠΈΠ½Ρ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΡΠΈΠΌΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΡΠΏΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Ρ. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΠ³Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΈ (Beck Π. Π’. Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1985) ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ° ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ², ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ:
- 1) Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ°ΡΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ,
- 2) ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ,
- 3) ΠΏΠΎΠ²ΡΠΎΡΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΡΡΠ°Π²ΠΌΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ,
- 4) Π½Π΅Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ΄ΠΎΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ (Π΄Π΅ΡΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΏΠΈΠ½Π³Π°) (ΡΠΈΡ. ΠΏΠΎ: [ΠΠΎΡΠΎΠ»ΠΎΠ², 2007]).
Π ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π² ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ DSM-IV ΠΈ ΠΠΠ-10 ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΡ , ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎ-ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ (Π½Π΅Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ) ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ³Π»Π°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ. Π’ΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π° ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΡ, Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΠΈ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΏΠΎΠΌ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ. Π’Π°ΠΊ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΠΌ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΠΌ, ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΎ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ Ρ Π²Π΅Π΄ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΡΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠ°Ρ Π½ΠΎΠ·ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄Π° ΠΊ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ². Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π΄ΠΎΠΏΡΡΠΊΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠΎΠ² ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π½ΠΎΠ·ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡ, ΡΠ°Π²Π½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠ½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠΎΠ² Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ (ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ). Π’ΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΈΡΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ-Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ, ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π½Π΅Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ.
ΠΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠΎΠ², ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ΠΉ, ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²: ΠΊΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ, ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π² ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠΈ Ρ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠΉ, ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ Π² ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠΈ Ρ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠΉ, ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎ-Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠΎΠ² Π½Π° ΡΡΠ±ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅.
ΠΡΡΠΎΠΊΠΈΠΉ ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΡ (Angst, Dobler-mikola, 1985; Stravrakaki, Vargo, 1986; Coryell Π² ΡΠΎΠ°Π²Ρ. 1988; Me Clynn, Metcalf, 1989; Wittchen, Essau, 1993; Sartorius Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1996; Regier Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1998 ΠΈ Π΄Ρ.).
Π ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΠ»Π°Π½Π΅ ΡΠ°ΡΡΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΠ΅ΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΎ Π½Π΅ ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠΎΠ² [ΠΠΎΡΠΎΠ»ΠΎΠ², 2007].
- 1. Π’ΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π° ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ½ΡΡΠΌ, ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠΈΠΉ «ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄ΠΈΡΡΡΠ΅ΡΡΠ°», ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π»Π΅ΠΆΠΈΡ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΠΎΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ². ΠΠ· ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠΏΡΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π·Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ² ΡΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠΈΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ, Π° Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΠΈ ΡΡΠΈΠΏΠ°ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π΅Π·Π°, ΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅Ρ Π½Π΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡΠΊΡΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ Π΄ΠΈΡ ΠΎΡΠΎΠΌΠΈΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠ° Π½Π° Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΡΡΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ.
- 2. ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½Ρ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΈΠ· Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΈΡΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠ½Π΄ΡΠΎΠΌΠ° Π΄Π»Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠ³ΠΎ. Π’Π°ΠΊ, ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½Π°Ρ ΡΠΈΠΌΠΏΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ° ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ, ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈ Π±ΠΈΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ (Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π΅ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΡΠ°Π½ΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΡΠΎΠ², Π²ΡΠ»Π΅Π΄ Π·Π° ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Π³ΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ).
ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ²ΡΠ΅Π΅ Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² Π·Π°ΡΡΠ±Π΅ΠΆΠ½ΠΎΠΉ Π½Π°ΡΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. Π‘ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π·ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ ΠΈ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΠΊΠΈΠΉ «ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ Π½Π΅Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡ» (Π’ΡΠ³Π΅Π³, 1989) ΠΈΠ»ΠΈ «ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄ΠΈΡΡΡΠ΅ΡΡΠ°», Π±Π°Π·ΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉΡΡ Π½Π° Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΡΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ°Ρ , ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΎ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΡΠ²ΡΡΠ²ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΊ ΠΊΡΠΈΡΠΈΠΊΠ΅, Π·Π°ΡΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΡ, Π½Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΎΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠ΅ΡΡ, Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΡΡΠ·Π²ΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊ Π±ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΌΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΡ.
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠ΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ Π²ΡΠ΅ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΡΠ²ΠΈΠ΄Π΅ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ΠΉΡΠΎΡΠΈΠ·ΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Π³Π°ΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΠΌΠΎΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΠ°ΡΠ΅Π·Π°, Π²ΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΎΡΠ±ΠΈΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ² Π°ΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠ΅ΠΊΡΡΠ° (Kendler Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1996; Livesley Ρ ΡΠΎΠ°Π²Ρ., 1998; Nutt, Ballenger, 2003). ΠΠ΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠ³ΠΎΠΉ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ, Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° ΠΎΠ±ΡΠΈΠΉ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π±Π°Π·ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ Ρ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ² ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ.
Π’ΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ, Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π½Π΅ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΎ ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΠ΅Ρ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΈΠ·ΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ ΠΠΠ-10. ΠΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΏΠΈΠ΄Π΅ΠΌΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΠΠ, Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΊΠ΅ 40% ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΠΎΠ² Ρ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΡΡΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΏΠΈΠ·ΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ ΠΠΠ-10 (Sartorius et al., 1996).
ΠΡΠ΄Π²ΠΈΠ³Π°Π΅ΡΡΡ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΡΠΎ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΎΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΠΏΠΎ Π΄Π°Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΏΠΈΠ΄Π΅ΠΌΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ (Fava, 1998).
Π’ΡΠ΅Π²ΠΎΠ³Π° ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ ΠΈ ΠΎΠ±Π»Π΅Π³ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ Π½Π΅Π³Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠΌΠΎΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ (ΠΠΎΡΠΎΠ»ΠΎΠ², 2007).
Π€Π°ΠΊΡΠΎΠΌ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ½ΡΡΠ²ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ. Kovacs et al. (1989) ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅, ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π»ΠΎΠ½Π³ΠΈΡΡΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΈΠ²ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΡΠΎ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ Ρ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ. ΠΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π΄Π΅ΡΠΈ Ρ Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ «Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ» ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ «ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ» ΠΈΠΌΠ΅Π»ΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΠΏΠΈΠ·ΠΎΠ΄Ρ, ΡΠ΅ΠΌ Π΄Π΅ΡΠΈ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ «Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ» ΠΈ Π²ΡΠΎΡΠΈΡΠ½ΡΠΌ «ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡ».
ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΡ Π΅ΠΌΠ° Π΄Π΅ΡΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ³Π½ΡΡΠ° ΡΠΎΠΌΠ½Π΅Π½ΠΈΡΠΌ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΌΠΏΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΠΈΡ , ΡΡΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΠΈ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π΄Π°Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ ΡΡΠ΅Π²ΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΠ·ΠΎΠΌ Π΄Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΈ Π΄Π΅ΡΠ΅ΠΉ, ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠΈΡ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΈ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ΅ΠΉ Π±ΡΠ΄ΡΡΠΈΡ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ²Π°ΡΡ Kendall and Watson (1990), ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π²ΡΡΠ΅ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ.