ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ
Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½Π° Π½Π΅ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅, Π° Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΈΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ· ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΠ· ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ:
Ρ.Π΅., Π²ΠΎ-ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ , ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Π‘v Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π° ΠΈ, Π²ΠΎ-Π²ΡΠΎΡΡΡ , Π² ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ° Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π°. Π£ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ (1) Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ, Π° ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ (2) — ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ. Π£ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ (1) ΠΈ (2) ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΎΠΌ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ (ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏ ΠΠ΅ Π¨Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ΅ — ΠΡΠ°ΡΠ½Π°), ΡΠΌΡΡΠ» ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ²ΡΠ°ΡΡΡ Π² ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΈ, Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ ΠΈΠ· Π½Π΅Π³ΠΎ, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π²Π΅ΡΠ½ΡΠ»Π°ΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ. ΠΡΠΈ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΠ½Ρ ΠΈ Π±Π΅Π· ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΠΎΠΊ. ΠΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ ΡΠ΅Π±Π΅, ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ΅ΠΌΠΊΠΎΡΡΡ Ρv Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ Π±Ρ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ cv = dqv/dT, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΎΠ΄ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΡ ΠΊ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠ» Π±Ρ Π½Π΅ ΠΊ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π° ΠΊ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΡ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΈ Π±Ρ ΠΊ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Ρ Π² ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ»Π°ΡΡ Π±Ρ ΡΠ°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΈ ΠΈΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΊΠ° ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΡΡ (ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ°ΡΡΠ°Ρ ΡΡΠ΅Π΄Π°).
ΠΠ»Ρ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Π° ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΌ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½Π° ΠΏΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½ΠΈΠΌ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ°ΠΌ T ΠΈp, Π½ΠΎTTo, PPo, ΠΏΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠΉΡΠΈΡΡ ΠΈ Π±Π΅Π· ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ Π½Π΅ Π²ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ, Π° ΡΡΠΎΠ»Ρ ΠΌΠ°Π»ΡΡ Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π΅Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎTΠΈp. Π Π΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈ ΡΠΎΡ ΠΆΠ΅. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ (49) Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ.
dU-TcdS+pcdV=-Tc(diS+diSΠΏΠΎΠ²)
ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π²ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π° ΠΈΠ· ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, ΡΠΎ ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΡΠ°Π²Π°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°, ΡΠΎ.
dU-TcdS+pcdV>0.
ΠΡΠΈ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΌ, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΌ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΡΡ.
U-Tc S+pcV>0 (51).
ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ U=T S-pV. ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡ ΡΡΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² (51) ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅.
TS-pV>0, (52).
Π³Π΄Π΅ T=T-Tc, p=p-pc ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΡT ΠΈp ΠΎΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π² ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΈT=Tc, p=pc.
ΠΠ»Ρ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΡΡ (p=0) ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΡΡ (V=0) ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ (52) ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Π²ΠΈΠ΄TS>0.
ΠΡΠ΄Π΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, ΠΌΠ΅Π½ΡΡ S. Π’ΠΎΠ³Π΄Π°.
Π ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ .
Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄, (53)ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ,. (54).
Π£ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, (55) ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ,. (56).
Π ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ (T=0)ΠΈ ΠΈΠ·ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ (S=0)ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ (52) ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄pV<0. ΠΡΠ΄Π΅ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ°ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, ΠΌΠ΅Π½ΡΡ V. Π’ΠΎΠ³Π΄Π°.
Π² ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ , Π° Π² ΠΈΠ·ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ .
Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄. Π’ΠΎ Π΅ΡΡΡ (57) ΠΈΠ»ΠΈT>0 (58).
ΠΠ»Ρ ΠΈΠ·ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ -, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ, (59) ΠΈΠ»ΠΈS>0(60).
ΠΠ΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π°, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ, Π° Π½Π΅ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π°, ,T>0,S>0 Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ. Π Π°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΠΈΠ·ΠΎΠ±Π°ΡΠ½ΠΎ-ΠΈΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ (54), ΡΠ°ΠΊ ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ (58)T>0. Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΌΡΡΠ» ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ΅Π½ ΠΈΠ· ΠΈΡ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄Π°. Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ (ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ½ΡΡΠΎΠΏΠΈΠΈSΠΏΡΠΈT=constΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡTΠΏΡΠΈS=consrt)Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½Π° Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅. Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ"ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅"ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ (ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌΠ°VΠΏΡΠΈp=const ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡPΠΏΡΠΈV=const) Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½Π° Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅.
Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ ΡΠ³ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΠΊΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½Π° Π½Π΅ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅, Π° Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΈΠ½ΠΎΠΌΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌΡ.
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΡΠΌ (Π½Π΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Ρ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ), ΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈΠ½ΠΎΠ΅, ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡ Π² Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΈ ΡΠΊΠΎΠ»Ρ — Π½ΠΈΠ±ΡΠ΄Ρ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎ. ΠΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π½ΠΎ. Π‘ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ Π½Π΅ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΡΡΡΡ. ΠΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΈΡΡ Π½Π΅ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, Π² ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-ΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΊΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠΆΠ°ΡΡΠΈΠ΅ΡΡ ΠΊ Π½Π΅ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠΌ.
ΠΡΠ»ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ (54),(56),(57),(58), ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΡΡΠΈΠΊ CP, CV,ST ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Ρ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, ΠΈΠ· (43)CP>CVΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ· (37)T>S.
ΠΠ°ΠΊ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· (36), PΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ; Π·Π½Π°ΠΊPΠ½Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ, ΠΠ· ΠΎΠΏΡΡΠ° ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅Π³Π΄Π°P>0. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ· (39) ΠΈ (40) ΠΈΠ·ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΠΈ Π°Π΄ΠΈΠ°Π±Π°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΠΈ V>0, S>0. ΠΡΠ»ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Ρ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ CP>0, T>0, ΡΠΎ ΠΈΠ· (41) ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅ΡP>SΠΈ, Π²ΠΎΠΎΠ±ΡΠ΅ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡ, P ΠΈ S ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΉ Π·Π½Π°ΠΊ.