Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΌ
ΠΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΌΠΌΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ : ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ «Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ» {assets-in-place, V-assets), Ρ. Π΅. ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±ΠΎΠ² Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠ° {growth opportunities, PVGO), ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Ρ ΡΠΎΡΡΠ° {growth options)), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠΌ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠ΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΏΠ΅ΠΊΡ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° — Π²ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΡΠΎΡΠΎΠ², Π²Π»ΠΈΡΡΡΠΈΡ Π½Π° ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ°. ΠΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΈΠ΅ΠΌ — ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π½Π° ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΡ. Π ΠΊΠΎΡΠΏΠΎΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠ°Ρ Π½Π°ΡΠ»ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π²Π° ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ, Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ (ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ APV) — ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ.
ΠΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡΠΌΡΠ»Π° Π±Π΅ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π½Π½ΡΠΈΡΠ΅ΡΠ° (Π½ΡΠ»Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°) ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π² ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠ΅ Π΄Π»Ρ Π²ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄Π° ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΉ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π² Π΅Π΅ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ.
ΠΠ°ΠΊ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ ΡΠ°Π½Π΅Π΅:
Π΅ΡΠ»ΠΈ ROE = Π‘ΠΠ, ΡΠΎ MV/BV = 1 — Π²Π½Π΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ°;
Π΅ΡΠ»ΠΈ ROE > Π‘ΠΠ, ΡΠΎ MV/BV > 1 — ΡΠΎΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ;
Π΅ΡΠ»ΠΈ ROE < Π‘ΠΠ, ΡΠΎ MV/BV < 1 — ΡΠΎΡΡ «ΡΠ±ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ» ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ.
ΠΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΏΡΠΈΡ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π° ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΡΠΌΠΌΡ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ : ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ «Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ» {assets-in-place, V-assets), Ρ. Π΅. ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎ Π½Π΅ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π±ΠΎΠ² Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠ° {growth opportunities, PVGO), ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Ρ ΡΠΎΡΡΠ° {growth options)), ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ². Π§Π΅ΠΌ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½Π΅Π΅ Π²Π½ΠΎΠ²Ρ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ (ΡΠ°Ρ-[1]
ΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉ), ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ΅ ΡΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΡΡΠ½ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Π° ΡΠΎΡΡΠ°. Π§Π΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π°ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² (ΡΠΎΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ), ΡΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ΅ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΉ Π±Π΅Π· Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΡΠ° (Ρ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°). ΠΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΈΠ³ΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΈ (ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΈ Π² ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠΊΡΠΏΠΊΡ Π½ΠΎΠ²ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ²) ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ.
Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΡΠΎΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ «Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ» (V-assets). Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ «Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ» ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΡΡΠ΅Π½Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π½ΡΡΡΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΡΠ°Π± Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΠΎΡ ΡΠ°Π½ΡΡΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅Ρ-ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΠΈ Π²ΡΠ΅ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ Π΄Π΅ΡΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΈ Π² ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ². ΠΠΈΠ»Π»Π΅Ρ ΠΈ ΠΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΡΡΠ½ΠΈ (1961) ΠΏΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±ΠΈΠ·Π½Π΅ΡΠ° Π΄Π΅Π»ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ:
- β’ Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠ° ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΡ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΎΠ² ΠΎΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² (ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ «ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ»);
- β’ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ, ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΡ ΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡΠΈΠΉ Π² ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ, ΠΏΡΠΈΠ½ΠΎΡΡΡΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΉ, ΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ (ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½Π°Ρ) Π½ΠΎΡΠΌΠ° Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ.
ΠΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±Π΅ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΠ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²Π°Ρ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠ° Π΄ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ, ΡΠ°Π²Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ.
Π‘ΡΡΠ°ΡΡ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡ (1977) ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠΈΠ» ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΡΠ°ΠΊΡΠΎΠ²ΠΊΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ Π² Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅ΠΌ Π±ΡΠ»Π° ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠ° Π² ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡΠ° ΠΈ Π’Π΅ΡΠ½Π±ΡΠ»Π° (1977)[2]. Π ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠΈΡΠΊ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΏΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠΊΠ° Π΅Π΅ ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΡΡ «Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠ°ΠΊ Π΅ΡΡΡ», ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ, ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΡΠ΅Π±ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠΎ Π½ΠΈΠΌ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅ΠΌΡΡ Π½ΠΎΡΠΌ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π΄ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ Π΄Π²ΡΡ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΡ Π½Π΅ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠ½ΠΎ.
ΠΡΠΈ Π°Π½Π°Π»ΠΈΠ·Π΅ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π°Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡ Π΄Π²Π° Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ:
1) ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π²ΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°) Π² ΡΡΠ΅Π½Π°ΡΠΈΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠΎΠ² ΡΠΎΡΡΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠΎΠ² Π½Π° Π½Π΅ΠΊΠΎΠ΅ΠΌ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅. Π Π°Π·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π΄Π°Π΅Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄;
ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ Π²ΠΊΠ»Π°Π΄Π΅ ΡΠΎΡΡΠ° ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΠΈΠ½ΡΡΡΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ;
2) ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΡΠΎ ΡΡΠ΅Π½Π°ΡΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠΎΡΡΠ°.
ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΡ Π½Π° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΠ΅ Ρ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΌ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°, ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° ΠΠΎΡΠ΄ΠΎΠ½Π° Π΄Π»Ρ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ Π΄ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π΅Π½Π΄ΠΎΠ² ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠ°Π½ΡΡΠΎΡΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ:
Π³Π΄Π΅# — ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏ ΠΏΡΠΈΡΠΎΡΡΠ° ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠ°; V — ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ; V0 — ΡΠΎ ΠΆΠ΅ Π² Π½Π°ΡΠ°Π»Π΅ Π³ΠΎΠ΄Π° (Π½Π° ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ t = 0).
ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π° Π²ΡΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°:
ΠΠ°ΠΊ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ, ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ²Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ Π² ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΡΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ :
- — ΡΠ»ΠΎΠΆΠΈΠ²ΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ Π½Π° ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΎΠΊΠ° (ΠΎΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ);
- — ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π²Π΅ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ;
- — ΡΠ΅ΠΌΠ½Π° ΡΠΎΡΡΠ° Π΄Π΅Π½Π΅ΠΆΠ½ΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄ Π½Π° Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Π³ΠΎΡΠΈΠ·ΠΎΠ½ΡΠ΅ (ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΡΠΉ ΡΠΎΡΡ).
ΠΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΠΏΠΎΡΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΎ ΡΠΌΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌ Π΄ΠΎΠ»ΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠ° Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ²Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ (ΠΠ΅ΡΡΠ΅Ρ, 1984, 1986[3], ΠΡΠ΅ΠΉΠ»ΠΈ ΠΈ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡ, 1996[4]) Π»Π΅ΠΆΠ°Ρ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ (ΠΠΠ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ)[5], ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° Π΄Π²Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°.
ΠΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΡΡ, Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π½Π° ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ Π‘ΡΡΠ°ΡΡΠ° ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡΠ° ((adjusted present value, APf). Π€ΠΎΡΠΌΡΠ»Π° APV ΠΏΠΎΡΡΡΠ»ΠΈΡΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΌΠΌΠ° ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π° ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π±Π΅Π·ΡΡΡΠ°Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΎΠ² Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ° Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΠ΅ (PVTS):
ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ APV ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΈΠ· ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΡΡΠ»ΠΊΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΡ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π·Π°ΠΉΠΌΠ°, ΠΏΠΎΡΠΎΠΆΠ΄Π°ΡΡΠ΅ΠΉ Π΅ΠΆΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΠΈ (ΡΡΠ°Π²ΠΊΠ° Π½Π°Π»ΠΎΠ³Π° Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ, ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π½Π° Π΅ΠΆΠ΅Π³ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ Π²ΡΠΏΠ»Π°ΡΡ). ΠΡΠΈ Π±Π΅ΡΠΊΠΎΠ½Π΅ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Π½Π° ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΌ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π΅ PVTS ΡΠ°Π²Π½Π° ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π½Π°Π»ΠΎΠ³Π° Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ ΠΈ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°. Π‘Π»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ APV Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ (ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ²), Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΠ·Π½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Π° ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΏΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄Π°ΠΌ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ WACC Π΄ΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄ ΠΏΡΠΎΠ΅ΠΊΡΠΎΠ², Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΡΠ°Π³Π° (Π² ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ FCF/WACC ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° Π·Π°ΠΉΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½Π° ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π·Π°ΠΉΠΌΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠ²Π»Π΅ΡΠ΅Π½ΠΎ, ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π·Π°ΠΉΠΌΠΎΠ², ΡΠ΅ΠΌ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΡΠ΅ Π²ΡΠ³ΠΎΠ΄Ρ).
ΠΠ°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅Π΅ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° APV ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΠ»ΠΎ Π²Π²Π΅ΡΡΠΈ Π΅ΡΠ΅ ΡΡΠ΄ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²ΠΎΠΊ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΎΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΡΠΊ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠ΅ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΠΎΠ΄ΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ Π²ΠΈΠ΄:
Π’ΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ kassets Π½Π΅ ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎ Π°ΠΊΡΠΈΡΠΌ ΡΡΡΠ°Π³ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ° — ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π‘ΠΠ Π ΠΈ (3-ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ. ΠΠΎΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ:
Π³Π΄Π΅ — p-ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ² (ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π°) ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ; Ρ,/ —.
P-ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ ΠΎΠ±Π»ΠΈΠ³Π°ΡΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (ΡΠ°ΡΡΡΠΈΡΠ°Π½ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ°Π½Π³Π΅Π½Ρ ΡΠ³Π»Π° Π½Π°ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π° ΡΠ΅Π³ΡΠ΅ΡΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²); ΡΠ5 — p-ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ°; Π ^ — p-ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½Ρ Π°ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ; Π1? Π2 — ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ; Π’Π — Π²ΡΠ΅ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (total assets); TS — Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠΈ Π½Π°Π»ΠΎΠ³Π° Π½Π° ΠΏΡΠΈΠ±ΡΠ»Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎ Π·Π°Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Ρ.
Π£ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΠΏΠ»Π°ΡΠ΅ΠΆΠ΅ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΠΈ (PVFD) ΡΠ°ΡΡΠΎ ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΎΠΊ: Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ (Π±Π°Π½ΠΊΡΠΎΡΡΡΠ²Π°) ΠΈ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ (ΠΈΠ·-Π·Π° ΠΏΡΡΠΌΡΡ ΠΈ ΠΊΠΎΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠ·Π΄Π΅ΡΠΆΠ΅ΠΊ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ):
PVFD = (ΠΠ΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π±Π°Π½ΠΊΡΠΎΡΡΡΠ²Π°) Ρ (Π ΡΠ½ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ)/^.
Π ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π²Π²ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΡΡΠ°ΡΠ»Π΅Π²ΠΎΠΉ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠ·-Π·Π° Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ»Ρ ΠΎΡΡΠ°ΡΠ»Π΅ΠΉ Ρ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΡΠ³, Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ»Π΅ΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π»Π»Π΅ΠΊΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠΈΡΠ°Π»Π° ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΡΠ΅ (Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°ΡΡ 30—50% ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, ΠΈΠΌΠ΅Π²ΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π΄ΠΎ ΡΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠ²ΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ). ΠΠ»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ»Π΅ΠΉ Π»ΠΈΠΊΠ²ΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠ²ΠΎΠ², Π±Π΅Π· ΡΠ΅ΡΠ²ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ² ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ 10—20% ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ½Π°ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ. ΠΡΠ»ΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ Π½Π°ΡΡΡΠΏΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠ±ΡΡΠΈΡ ΡΠ°Π²Π½Π° 1% (0,01), Π° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠΈ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ — 20%, ΡΠΎ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ (EV) 100 Π΅Π΄. Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡ 100 Ρ Ρ 0,01 0,2 = 0,2 Π΅Π΄.
- [1] Π‘ΠΌ., Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ: ΠΠΎΡΠΏΠ»Π΅Π½Π΄ Π’., ΠΠΎΠ»Π»Π΅Ρ Π’., ΠΡΡΠΈΠ½ΠΠΆ. Π‘ΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ: ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΈ ΡΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅. Π.: ΠΠ»ΠΈΠΌΠΏ-ΠΠΈΠ·Π½Π΅Ρ, 2007.
- [2] 2 Myers S. Π‘., Turnbull S. Π. Capital budgeting and the capital asset pricing model: good newsand bad news // Journal of Finance. 1977. P. 32 (2), 321—32. — ΠΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π°Π³Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΡΠ΅ΠΉΠ»ΠΈ ΠΈ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡ (1996) ΠΎΠ±ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ: EPS — ΡΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ° ΠΎΡ ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π° Π½Π° ΡΠ΅ΠΊΡΡΠΈΠΉ Π³ΠΎΠ΄ (ΠΌΠ΅ΡΡΡΡ Ρ t — 2 Π΄ΠΎ t + 9) ΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³Π½ΠΎΠ·Π° Π½Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΉ Π³ΠΎΠ΄ (ΠΌΠ΅ΡΡΡΡ Ρ t + 10 Π΄ΠΎ t + 21). Π‘ΡΠ°Π²ΠΊΠ° Π΄ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ k ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡΠΏΠΎ Π‘ΠΠ Π, Π³Π΄Π΅ Π±Π΅Π·ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ²Π°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠ° — ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ°Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π½ΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½Π°ΡΠΏΡΠΎΡΠ΅Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ°Π²ΠΊΠ°, Π°Ρ — ΠΏΡΠ±Π»ΠΈΠΊΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΈ, ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΏΡΠ΅ΠΌΠΈΡ Π·Π° ΡΠΈΡΠΊ (MRP) ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ 8,4%, ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠ°Ρ ΡΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌ Π½Π° ΠΎΡΡΠ΅Π·ΠΊΠ΅ Ρ 1926 ΠΏΠΎ 1994 Π³.
- [3] Kester W. Π‘. Today’s options for tomorrow’s growth // Harvard Business Review. 1984(March/April). P. 153—60; Kester W. C. An options approach to corporate finance, in Altman, E. I. // Handbook of Coiporate Finance. Ch. 5. John Wiley & Sons. 1986.
- [4] Brealey R. A., Myers S. C. Principles of Corporate Finance. 5th edition. McGraw-Hill. 1996.
- [5] ΠΠΎΠ΄Π΅Π»Ρ ΡΠ΅ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π»Π°ΡΡ Π°Π²ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π° ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΉ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΊΡΡΠΏΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ Π‘Π¨Π. Π Π°Π±ΠΎΡΠ° ΠΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠ° 1984 Π³. ΡΡΡΠΎΠΈΡΡΡ Π½Π° Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΊΠ΅ ΠΈΠ· 15 ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ, Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΎΡΡΠ° (present value of growth opponunities, PVGO) Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ 50% ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ. Π ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ΅ ΠΠ΅ΡΡΠ΅ΡΠ° 1986 Π³. Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΊΠ°Π΅ΡΠ΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ — Π΄Π΅Π²ΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΠΈΠ· ΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡΡΠ°ΡΠ»Π΅ΠΉ, Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΎ, ΡΡΠΎ PVGO ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΡΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ° 56% ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ — ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠΈ, 43% — Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΎΡΡΠ°ΡΠ»ΠΈ, ΠΈ 48% Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΡΠ΅Π»Π»ΡΠ»ΠΎΠ·Π½ΠΎ-Π±ΡΠΌΠ°ΠΆΠ½ΠΎΠΉΠΎΡΡΠ°ΡΠ»ΠΈ. ΠΠΎ ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠ°ΠΌ ΠΡΠ΅ΠΉΠ»ΠΈ ΠΈ ΠΠ°ΠΉΠ΅ΡΡΠ°, PVGO Π°ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΏΡΡΠΈ Π·ΡΠ΅Π»ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΠ° Π‘Π¨Π{income stocks) Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 34% ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, Π° Π²ΠΎΡ ΠΏΠΎ Π±ΡΡΡΡΠΎΡΠ°ΡΡΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΡΠΌ (growth stocks) Π‘Π¨Π Π΄ΠΎΠ»Ρ PVGO ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π² ΡΡΠ΅Π΄Π½Π΅ΠΌ 66% ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉΡΡΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ.