ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ
Π ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ² Π΅ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π», ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠ°ΡΠ°, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ r ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ G Π±ΡΠ»Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° Π. ΠΠ°Π²Π΅Π½Π΄ΠΈΡΠ΅ΠΌ Π² 1798 Π³. Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΡΡΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠΎΠ², ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΠΈΡ. 6. ΠΡΠΎ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ 10−12. ΠΠΏΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ (ΡΡΠΎ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ» ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅ΠΉ), ΡΡΠΎ a=g… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ°ΠΊ ΡΠΆΠ΅ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ, Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ΅ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· ΡΠ°ΠΌΡΡ ΡΠ½ΠΈΠ²Π΅ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅, Π΅ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠΈΠ½Π΅Π½Ρ Π²ΡΠ΅ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π°. ΠΡΠΎΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ»Π° Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΠ΅Ρ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°.
ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ² Π΄Π»Ρ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠ΅ΠΊ ΠΌΠ°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ m1 ΠΈ m2, Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠΈΠΌΠΈΡΡ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ r Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π°:
.
Π ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΡΠ°Π²Π΅Π΄Π»ΠΈΠ² Π΅ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅Π», ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΡΠΌΡ ΡΠ°ΡΠ°, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ r ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ°ΡΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΡΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΠΌΠΎΠ΄ΡΠ»Ρ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ. ΠΠ΅ΠΊΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΈΠ»Ρ Π²ΡΠ΅ΠΌΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ (ΡΠΌ. ΡΠΈΡ.5):
.
ΠΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½Π°Ρ G Π±ΡΠ»Π° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½Π° Π. ΠΠ°Π²Π΅Π½Π΄ΠΈΡΠ΅ΠΌ Π² 1798 Π³. Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΡΡΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ Π²Π΅ΡΠΎΠ², ΠΈΠ·ΠΎΠ±ΡΠ°ΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΠΈΡ. 6.
Π ΠΈΡ. 6.
Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ ΡΠΈΠ»Π° Π½ΡΡΡΠΎΠ½ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΡ Π‘ΠΈΠ»Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ°Π»ΡΡ ΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅ΡΡΠ»Π°ΡΡ ΠΏΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π΅ ΡΠ³Π»Π° Π·Π°ΠΊΡΡΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½ΠΈΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ° Π²Π΅ΡΠΎΠ².
Π‘ΠΈΠ»Π° ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ.
ΠΠ° Π²ΡΠ΅ ΡΠ΅Π»Π° Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠΈΠ»Π° Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠ»ΠΎΠΉ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ. ΠΠ΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΡΠΈΠ»Ρ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½Π° F=mg. ΠΠ½Π° ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π²Π½Π° ΡΠΈΠ»Π΅ Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π° ΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΡΠΎΠ±ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΈ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»Π°.
ΠΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»Π° ΡΡΠΎ ΡΠΈΠ»Π°, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π»ΠΎ Π΄Π°Π²ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΠΏΠΎΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ Π½ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅ΡΠ°. ΠΠ΅Ρ ΡΠ΅Π»Π° ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π²Π΅Π½ ΡΠΈΠ»Π΅ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅Π»Π° Π½Π° ΠΎΠΏΠΎΡΡ. ΠΠ½ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΎΠΏΠΎΡΡ (Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ, ΠΎΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ° Π΅Π΅ Π΄Π²ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ). ΠΡΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ ΡΠ΅Π»ΠΎ Π½Π΅ Π΄Π°Π²ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΠΏΠΎΡΡ ΠΈ Π½Π΅ ΡΠ°ΡΡΡΠ³ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ΄Π²Π΅Ρ, ΡΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠΎΠΌΠΎΡΡΠΈ. ΠΠ»Ρ Π½Π΅Π²Π΅ΡΠΎΠΌΠΎΡΡΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠ΅Π»ΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ»Ρ — ΡΠΈΠ»Ρ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ.
Π Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΡΠ°Π½Π΅Π΅ Π±ΡΠ»Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠ΅ΡΠ° ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ΅Π»Π°. Π ΡΡΠΎΡ ΠΆΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΠ°Ρ Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ°. ΠΠΎ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡ ΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ ΠΊ Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°. ΠΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ½Π΅ΡΡΠ½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² Π΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅, ΡΠΎ Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΡΡΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ Π²Π·Π²Π΅ΡΠΈΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π² Π³ΡΠ°Π²ΠΈΡΠ°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»Π΅ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ:
.
ΠΠ΄Π΅ΡΡ ΠΠ· — ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, RΡΠ°Π΄ΠΈΡΡ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, mΡ -ΠΌΠ°ΡΡΠ° ΡΠ΅Π»Π°.
ΠΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΠΌ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ (Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ°). ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ±ΡΠΎΡΠΈΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎ Ρ Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ Π²ΡΡΠΎΡΡ Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΠ΅ΠΌΠ»ΠΈ, ΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΏΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρ ΠΡΡΡΠΎΠ½Π°:
.
ΠΡΡΡΠ΄Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ:
.
ΠΠΏΡΡ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ (ΡΡΠΎ, Π² ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΠ» ΠΠ°Π»ΠΈΠ»Π΅ΠΉ), ΡΡΠΎ a=g, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ .
ΠΡΠΎ ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²ΠΎ ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ ΡΠΊΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎ Ρ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ 10-12 .