ΠΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π·
Π ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈΠ· Π°Π·ΠΎΡΠΎ-Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ Π½Π° ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1CO:3H2. ΠΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1:1 Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°. Π€ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ. Π£Π³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· Π‘Π + Π2 — ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ, ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ Π΄Π»Ρ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π£Π³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· Π‘Π + Π2 — ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΉ, ΠΏΡΠΈΠ³ΠΎΠ΄Π½Π°Ρ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΈ Π΄Π°ΡΡΠ°Ρ Π½Π°ΡΠ°Π»ΠΎ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Ρ ΡΠ³Π»Π΅Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² (ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²ΠΎ) ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΠΎΠ².
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½Π° Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π·:
Β· ΠΏΠ°ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ.
CH4 + H2 O — CO + 3H2.
ΠΠ = +206 ΠΊΠΠΆ/ΠΌΠΎΠ»Ρ (1).
Β· ΠΏΠ°ΡΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ.
CH4 + ½O2 — CO + 2H2.
ΠΠ = -35,6 ΠΊΠΠΆ/ΠΌΠΎΠ»Ρ (2).
- Β· ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ
- 2CO + 2H2 — CH4 + CO2
ΠΠ = +247 ΠΊΠΠΆ/ΠΌΠΎΠ»Ρ (3).
Π ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π»ΠΈΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ ΠΏΠ°ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΠΈ (1). Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΡΡ Π½Π° Π½Π°Π½Π΅ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΌ Ni-ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ΅ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ (700 — 900 Β°Π‘). Π§ΡΠΎ ΠΊΠ°ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (2), ΡΠΎ Π½Π° Π΅Π΅ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ ΡΠΈΡΠΌΠΎΠΉ «Shell» Π±ΡΠ» ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π½ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π² Π½Π΅ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΌ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ (1100 — 1300 Β°Π‘), ΡΠ΅Π°Π»ΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠΉ Π½Π° Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΌ Π·Π°Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π² ΠΠ°Π»Π°ΠΉΠ·ΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡΠΌ ΠΈΠ·-Π·Π° Π°Π²Π°ΡΠΈΠΈ ΡΡΠΎΡ Π·Π°Π²ΠΎΠ΄ ΡΠ΅ΠΉΡΠ°Ρ Π½Π΅ ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π΅Ρ. Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ (3) ΠΏΠΎΠΊΠ° Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½Π° ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΠΏΠΈΠ»ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈΡΠΏΡΡΠ°Π½ΠΈΠΉ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ· ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ (1) — (3), ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π·Π° Π² ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΉ: Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (1) ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° Π‘Π: Π2 = 1:3, Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (2) — ΡΠΌΠ΅ΡΡ 1:2, Π² ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (3) — ΡΠΌΠ΅ΡΡ 1:1. ΠΠΎΡΡΠ΅Π±Π½ΠΎΡΡΡ Π² ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π·Π΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΈΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π½Π°Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
Π’Π°ΠΊ, Π΄Π»Ρ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΎΠ»Π° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1:2.
Π‘Π + 2Π2 = Π‘Π3 ΠΠ (4).
Π ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΡΡΠ²Π΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈΠ· Π°Π·ΠΎΡΠΎ-Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ Π½Π° ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ Π΅Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1CO:3H2. ΠΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·-Π³Π°Π· ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1:1 Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ° [9, 10]. Π€ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ΅Ρ ΠΈΠΎΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ.
2Π‘Π + 4Π2 = Π‘Π3 ΠΠ‘Π3 + Π2 Π (5).
ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ, Ρ ΡΡΠ΅ΡΠΎΠΌ ΡΠΎΠ³ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠ° H2 O Π²ΡΡΡΠΏΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ CO (ΠΏΠ°ΡΠΎΠ²Π°Ρ ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅ΡΡΠΈΡ CO).
CO + H2 O — CO2 + H2.
ΠH = - 41 ΠΊΠΠΆ/ΠΌΠΎΠ»Ρ (6).
ΡΠ΅Π°Π»ΡΠ½ΠΎ Π΄Π»Ρ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ° ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΡ CO: H2 ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π° 1:1:
3Π‘Π + 3Π2 = Π‘Π3 ΠΠ‘Π3 + Π‘Π2 (7).
Π’Π΅ΡΠΌΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (7) ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡΡ Π·Π½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠΈΡ , ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ (4). ΠΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ (7) ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠΎΠ² Π΄Π΅Π³ΠΈΠ΄ΡΠ°ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π·Π° ΠΌΠ΅ΡΠ°Π½ΠΎΠ»Π°. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌΡΠΉ Π΄ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄Π»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²Π° Π² Π΄ΠΈΠ·Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΠ΅Π»ΡΡ Π±Π΅Π· ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΈΡ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ (ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²ΠΎ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΎ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°Π΅Ρ Π²ΡΠ΅Π΄Π½ΡΠ΅ Π²ΡΡ Π»ΠΎΠΏΡ — «ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²ΠΎ 21 Π²Π΅ΠΊΠ°», ΠΊΠ°ΠΊ Π΅Π³ΠΎ Π½Π°Π·Π²Π°Π»ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΡΠΈΠΊΠΈ).