Π₯Π΅Π»Π°ΡΡ.
Π‘ΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ
Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΡ
ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ
Π₯ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π° ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠΈΠ½ (ΡΡΠ°Π½-1,2-Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠΈΠ½), Π΄Π»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅ΠΌΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠΌ «Π΅n». ΠΡΠΎ — Π±ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΠΉ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ, Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π‘-Π‘ ΠΈ C-N, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² (Π€ΡΠΈΠΌΠ°Π½ΡΠ», 1991), ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π² ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π΅Π½ΡΠ°Π½ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π°… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π₯Π΅Π»Π°ΡΡ. Π‘ΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΡΠΎΠ±ΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ Ρ Π΅Π»Π°ΡΡ. ΠΡΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Ρ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠΌ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΠ΅ (ΠΊΠ»Π΅ΡΠ½Π΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅) ΡΠΈΠΊΠ»Ρ (ΠΎΡ Π°Π½Π³Π». chelate — ΠΊΠ»Π΅ΡΠ½Ρ), Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄ ΠΊΠ°ΠΊ Π±Ρ Π·Π°Ρ Π²Π°ΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΊΠ»Π΅ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ°ΠΊΠ°:
ΠΠΈΠ³Π°Π½Π΄ ΠΊ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Ρ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π΄Π²ΡΠΌΡ ΡΠΈΠΏΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ — ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΈ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ, Π²ΠΎΠ·Π½ΠΈΠΊΡΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎΠ°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ. Π ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ°Ρ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠΌ Π ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ Π°ΡΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°, Π° ΡΡΡΠ΅Π»ΠΊΠΎΠΉ — Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎ-Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΠΊΠ»ΠΎΠ² Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π°ΡΠΎΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°, ΡΠΎ ΠΈΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΡΠΈΠΊΠ»Π°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠΎΠ² ΡΠ»ΡΠΆΠ°Ρ ΠΎΠΊΡΠ°Π»Π°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π° (III) ΠΈ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡ ΠΏΠ»Π°ΡΠΈΠ½Ρ (IV) .
ΠΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄ΠΎΠΌ ΠΈ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠΌ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
ΠΠ»Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ° Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ², ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΡ ΡΠ²ΡΠ·Ρ Ρ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠΌ, Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ Π΄Π²ΡΡ . Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ² Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π΄Π΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π°. ΠΠΈΠ³Π°Π½Π΄Ρ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠΈΠ΅ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΠΊΠ»Ρ — Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°Π³Π΅Π½ΡΡ. Π₯Π΅Π»Π°ΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°Π³Π΅Π½ΡΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Ρ Π΄Π²Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΠΈΠΏΠ° ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠΎΠ²: Π — Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΡΠΉ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ: COOH, — ΠΠ, — SO3H, ΠΏΡΠΈ ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΎΡΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠΈΠΈ ΠΊ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΠΎΠ½Π°; Π — Π½Π΅ΠΉΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ: R2CO, R3PO, R3N.
Π₯ΠΎΡΠΎΡΠΈΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠΌ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΎΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π° ΡΠ»ΡΠΆΠΈΡ ΡΡΠΈΠ»Π΅Π½Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠΈΠ½ (ΡΡΠ°Π½-1,2-Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠΈΠ½), Π΄Π»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅ΠΌΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠΌ «Π΅n». ΠΡΠΎ — Π±ΠΈΠ΄Π΅Π½ΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΠΉ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±Π»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΈΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ, Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΎΠΊΡΡΠ³ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π‘-Π‘ ΠΈ C-N, ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΊ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠΎΡΠΌΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ° ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² (Π€ΡΠΈΠΌΠ°Π½ΡΠ», 1991), ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½ Π²ΡΡΡΡΠΏΠ°ΡΡ Π² ΡΠΎΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠ½ΠΎΠ΄Π΅Π½ΡΠ°Π½ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π°.
Π‘Π²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΎΠ² Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ Π² ΠΏΡΡΠΌΠΎΠΉ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ° Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ·Π»Π°, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π° ΠΈ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ² Π±Π»ΠΈΠΆΠ°ΠΉΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ.
Π’ΠΈΠΏΡ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Π² Ρ Π΅Π»Π°ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡΡ :
Π Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ Ρ Π΅Π»Π°ΡΠΎΠ² ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡΡ ΠΈ Π²Π½ΡΡΡΠΈΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ Π°ΡΠΎΠΌ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΡΠΈΠΊΠ»Π°, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ Ρ Π»ΠΈΠ³Π°Π½Π΄Π°ΠΌΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π°ΠΌΠΈ: Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎ-Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΠΈ Π·Π° ΡΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½ΠΎΠ².